โดย…ดร.นิพนธ์ เอี่ยมสุภาษิต

นักวิจัยจากสถาบันวิจัยและพัฒนาการประมงแห่งชาติ (National Fisheries Research and Development Institute – NFRDI) ในฟิลิปปินส์ได้พัฒนาวิธีการวางไข่ของปลา ซึ่งจะช่วยให้ผู้เลี้ยงปลาสามารถผลิตไข่ที่บริสุทธิ์และมีคุณภาพสูงในช่วงนอกฤดูกาล ซึ่งไม่จำเป็นต้องมีความรู้ทางเทคนิคระดับสูงในการดำเนินการ วิธีการนี้คาดว่าจะช่วยเกษตรกรชาวฟิลิปปินส์ลดการพึ่งพาปลาจากแหล่งธรรมชาติ ในขณะที่ช่วยให้เกิดความมั่นคงทางอาหารของประเทศ

เทคนิคการเหนี่ยวนำการวางไข่ได้รับการพัฒนาโดยทีมผู้เชี่ยวชาญที่นำโดย Dr. Casiano Choresca จาก NFRDI ซึ่งเป็นหัวหน้าศูนย์ของศูนย์เทคโนโลยีชีวภาพประมงเพื่อการเกษตรของฟิลิปปินส์ (Philippines’ Department of Agriculture Fisheries Biotechnology Center) ด้วย การวางไข่ของปลาจะเกี่ยวข้องกับการควบคุมสภาพแวดล้อมหรือการใช้ฮอร์โมนเพื่อกระตุ้นการสืบพันธุ์และการส่งเสริมความพร้อมของอวัยวะสืบพันธุ์และการปล่อยสเปิร์มและไข่ของปลาในเวลาที่เหมาะสม การชักนำให้ปลาวางไข่ หมายถึง การเลี่ยงกระบวนการทางชีวภาพตามธรรมชาติเพื่อเร่งการวางไข่ เทคนิคที่ทีมของ Dr. Choresca พัฒนาขึ้นนั้นได้รับการออกแบบให้ง่ายสำหรับชาวประมงทั่วไป ช่วยขจัดความไม่แน่นอนในการวางไข่ของพ่อแม่พันธุ์ สามารถผลิตลูกปลาสำหรับโรงเพาะฟักและขยายพันธุ์นอกฤดูวางไข่ สามารถให้ไข่บริสุทธิ์หรือปลาภายใต้การเพาะเลี้ยง และนำเสนอโรงเพาะฟักหรือการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำที่มีการควบคุมมากขึ้น

เทคนิคนี้สามารถนำไปใช้กับปลาในตระกูลปลาตีน (mudfish) ซึ่งเป็นปลายอดนิยมในฟิลิปปินส์ที่ขึ้นชื่อเรื่องเนื้อขาว เนื้อแน่น และแทบไม่มีกระดูก เริ่มต้นจากการคัดแยกพ่อแม่พันธุ์ที่มีคุณภาพดีและโตเต็มวัยที่จะนำมาชักนำ ปลาจะถูกวางยาสลบไม่กี่นาทีก่อนทำการสอดท่อเข้าไปในหลอดเลือด จากนั้นจึงฉีดฮอร์โมนเข้าไปในตัวปลาและนวดบริเวณนั้นเพื่อให้สารแขวนลอยกระจายตัวอย่างสม่ำเสมอ จากนั้นจึงนำปลามาไว้ในคอกที่แบ่งออกเป็นส่วน ๆ โดยใช้ตาข่ายเป็นตัวคั่น โดยมีสัดส่วน 1:1 ของตัวผู้และตัวเมียต่อคอก การวางไข่อาจเกิดขึ้นระหว่าง 24 ถึง 32 ชั่วโมงหลังการฉีด และไข่ปลาที่ปฏิสนธิแล้วที่ลอยอยู่จะถูกเก็บหลังจากวางไข่ 2-3 ชั่วโมง ไข่จะถูกฟักในโรงเพาะฟักซึ่งควบคุมอุณหภูมิของน้ำ ซึ่งจะกระตุ้นการฟักไข่ที่อาจเกิดขึ้นระหว่าง 24 ถึง 30 ชั่วโมงหลังการปฏิสนธิ หลังจากฟักไข่แล้ว ลูกปลาจะถูกวางไว้ส่วนหลังของที่เลี้ยงจนถึงระยะโตเต็มวัยที่ต้องการ

จากข้อมูลของ Dr. Choresca เทคโนโลยีการวางไข่ของปลานี้เป็นวิธีที่ง่าย ตรงไปตรงมา ชาญฉลาด และมีประสิทธิภาพในการเพิ่มผลผลิตทางการประมงและการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ ซึ่งจะส่งผลให้ผลผลิตสูงขึ้นและกำไรที่เพิ่มขึ้นสำหรับชาวประมง ไม่ต้องใช้อุปกรณ์ราคาแพงหรือความเชี่ยวชาญทางเทคนิคสูงในการดำเนินการ ชาวประมงในฟิลิปปินส์ได้รับการสนับสนุนให้หันมาใช้ตัวเลือกการผลิตปลาที่ราคาย่อมเยามากขึ้นนี้ เพื่อบรรเทาการลดลงอย่างรวดเร็วของประชากรปลา เนื่องจากการจับปลามากเกินไปและกิจกรรมอื่น ๆ ของมนุษย์

ครับ กรมประมงบ้านเราน่าจะมีการศึกษาในเรื้องนี้พอสมควร

สำหรับรายละเอียดเพิ่มเติม ดูได้จากการสัมมนาผ่านเว็บของ Pinoy Biotek for Us ซึ่ง Dr. Choresca ได้อธิบายวิธีการและผลการศึกษา หรือดาวน์โหลดสำเนาการนำเสนอจากเว็บไซต์องค์การไอซ่า