สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ด้วยทรงเล็งเห็นว่าระบบสหกรณ์ เป็นระบบเศรษฐกิจที่เหมาะสมกับการพัฒนาคุณภาพชีวิตของเด็กและเยาวชนในพื้นที่ทุรกันดาร จึงมีพระราชดำริ เมื่อวันที่ 7 มิถุนายน 2534 ณ พระตำหนักจิตรลดารโหฐาน ให้มีการจัดตั้งสหกรณ์นักเรียนในโรงเรียนขึ้น โดยเริ่มที่โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดน ภายใต้โครงการตามแผนพัฒนาเด็กและเยาวชนในถิ่นทุรกันดารตามพระราชดำริ

กรมส่งเสริมสหกรณ์ จึงได้กำหนดให้วันที่ 7 มิถุนายน ของทุกปีเป็น “วันสหกรณ์นักเรียน”เพื่อเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ที่ทรงมีพระราชดำริในการส่งเสริมให้มีการเรียนการสอนวิชาสหกรณ์ในโรงเรียน และปลูกฝังหลักการและวิธีการสหกรณ์ไปสู่เยาวชนผ่านกิจกรรมวันสหกรณ์นักเรียน เพื่อให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้เรื่องของสหกรณ์นักเรียน ระหว่างโรงเรียนต่าง ๆ เป็นศูนย์กลางในการพัฒนาเด็กและเยาวชนให้ได้รับโอกาสและเรียนรู้ฝึกฝนพัฒนาตนเอง โดยอาศัยการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน ทั้งครู นักเรียน ผู้ปกครอง และชาวบ้านในชุมชน ซึ่งจะช่วยให้เด็กได้เรียนรู้และมีทักษะในการทำงานร่วมกัน ฝึกการวางแผน ร่วมกันคิดร่วมกันทำและแก้ไขปัญหาตามแนวคิดและวิธีการของสหกรณ์

ปัจจุบันมีโรงเรียนที่ได้รับการบรรจุไว้ในแผนงานการส่งเสริมกิจกรรมสหกรณ์นักเรียนทั่วประเทศ     รวมทั้งสิ้น 30,135 โรงเรียน และมีครูผู้สอนที่ผ่านการอบรมครูสหกรณ์ รวมทั้งสิ้น 15,090 คน

1. โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดน จำนวน 221 โรงเรียน
2. โรงเรียนพระปริยัติธรรม จำนวน 408 โรงเรียน
3. โรงเรียนสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) จำนวน 29,449 โรงเรียน
4. โรงเรียนสังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) จำนวน 8 โรงเรียน
5. โรงเรียนสังกัดกรุงเทพมหานคร จำนวน 30 โรงเรียน
6. โรงเรียนปอเนาะ จำนวน 19 โรงเรียน

ด้วยสายพระเนตรอันยาวไกลของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ในการปลูกฝังแนวคิด แนวปฏิบัติตามอุดมการณ์ หลักการณ์ และวิธีการสหกรณ์ ให้แก่เด็กและเยาวชนไทย โดยการจัดการเรียนการเรียนรู้การสหกรณ์ในสถานศึกษา

ประกอบด้วยภาควิชาการและภาคปฏิบัติกิจกรรม 4 ด้าน ได้แก่

1. กิจกรรมออมทรัพย์ ส่งเสริมการออม สร้างวินัยทางการเงินให้แก่เด็ก รู้จักวางแผนใช้จ่ายเงิน ประหยัดอดออม และมีความซื่อสัตย์
2. กิจกรรมร้านค้าสหกรณ์ จำหน่ายอุปกรณ์เครื่องเขียนและผลิตภัณฑ์ของนักเรียน และรับซื้อผลผลิตการเกษตรจากฟาร์มของโรงเรียน เพื่อนำไปผลิตเป็นอาหารกลางวันให้กับนักเรียน
3. กิจกรรมส่งเสริมการผลิต/อาชีพ สอนให้เด็กได้ปลูกพืชผัก เลี้ยงไก่ไข่ เลี้ยงปลา ทำการเกษตร หรือทำงานอาชีพอื่น ๆ งานฝีมือ การผลิตต่าง ๆ ตามความเหมาะสม
4. กิจกรรมส่งเสริมการศึกษาและสวัสดิการ เป็นการส่งเสริมความรู้ให้แก่คณะกรรมการสหกรณ์นักเรียนหรือสมาชิก โดยพาไปทัศนศึกษาแลกเปลี่ยนประสบการณ์งานสหกรณ์กับโรงเรียนต่าง ๆ และเรียนรู้การดำเนินงานสหกรณ์จากของจริง

ซึ่งทั้ง 4 กิจกรรมถูกเชื่อมโยงกันอย่างเป็นระบบคล้ายกับสหกรณ์จริง เพื่อให้นักเรียนได้เรียนรู้และ    มีทักษะในสาขาวิชาชีพต่าง ๆ อีกทั้งยังสามารถบูรณาการกับวิชาอื่น ๆ สามารถตอบโจทย์พฤติกรรมอันพึงประสงค์ และยังสามารถนำไปใช้ในวิถีชีวิต เพื่อปูพื้นฐานสู่การเป็นสมาชิกสหกรณ์ที่ดีในชุมชน

กิจกรรมสหกรณ์นักเรียนเป็นกิจกรรมที่แสดงให้เห็นถึงพระอัจฉริยภาพของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ที่ได้พระราชทานเครื่องมืออันล้ำค่าให้นักเรียน ผู้ปกครอง และชุมชน ได้นำไปใช้ในการพัฒนาทักษะ พัฒนาคุณภาพชีวิต ซึ่งส่งผลไปยังการพัฒนาระบบสหกรณ์ไทย เศรษฐกิจ ชุมชน สังคม และประเทศชาติสืบเนื่องกัน

กิจกรรมสหกรณ์นักเรียน ช่วยสร้างคนที่รู้จักคิด วิเคราะห์ แก้ปัญหาด้วยตัวเอง มีทักษะการทำงานร่วมกัน และมีคุณธรรม รู้จักช่วยเหลือผู้อื่น เมื่อเติบโตขึ้นเด็ก ๆ ก็จะเป็นผู้สร้างระบบที่ดี ดูแลสังคม และอยู่ในสังคมอย่างมีความสุข

Ø ในปี 2566 กรมส่งเสริมสหกรณ์ ได้กำหนดจัดงาน “32 ปี สืบสานพระราชปณิธาน เสริมสร้างประสบการณ์ ผ่านสหกรณ์นักเรียน”7 มิถุนายน วันสหกรณ์นักเรียน ประจำปี 2566 ได้กำหนดกิจกรรมฯ   ใน 2 รูปแบบ ดังนี้

กิจกรรมในรูปแบบ Onsite ณ โรงเรียนวัดศรีนวลธรรมวิมล เขตหนองแขม กรุงเทพมหานคร     โดยมีกิจกรรม ดังนี้

– พิธีเปิดโครงการจัดงาน “32 ปี สืบสานพระราชปณิธาน เสริมสร้างประสบการณ์          ผ่านสหกรณ์นักเรียน” (7 มิถุนายน วันสหกรณ์นักเรียนประจำปี 2566) และกิจกรรมบนเวที

– การจัดนิทรรศการ โดยกรมส่งเสริมสหกรณ์ กรมตรวจบัญชีสหกรณ์ โรงเรียนชุมนุมสหกรณ์ออมทรัพย์แห่งประเทศไทย จำกัด และหน่วยงานอื่นๆ

– กิจกรรม “พี่แท็กพาทัวร์ สหกรณ์นักเรียน” เยี่ยมชมกิจกรรมสหกรณ์นักเรียนของโรงเรียนฯ ได้แก่ กิจกรรมเกษตรเพื่ออาชีพ กิจกรรมออมทรัพย์นักเรียน กิจกรรมส่งเสริมการผลิต กิจกรรมร้านค้า       และ กิจกรรมสรรค์สร้างเส้นทางสู้อาชีพนักเรียนการศึกษาพิเศษ

– กิจกรรมตอบปัญหาชิงรางวัล เกมส์ แจกรางวัล และอื่นๆ

   กิจกรรมในรูปแบบ Online ประกอบด้วย

– การ Live สด กิจกรรมต่างๆ ภายในงาน ผ่านทาง Facebook Live Fanpage สำนักพัฒนาและถ่ายทอดเทคโนโลยีการสหกรณ์ และช่องทาง YouTube

– เผยแพร่สื่อผ่านช่องทาง Facebook Fanpage และช่องทางสื่อออนไลน์ต่างๆ ของสำนักพัฒนาและถ่ายทอดเทคโนโลยีการสหกรณ์ ดังนี้ วีดิทัศน์ 32 ปี สืบสานพระราชปณิธาน เสริมสร้างประสบการณ์ผ่านสหกรณ์นักเรียน วีดิทัศน์การจัดการเรียนการสอนสหกรณ์ในโรงเรียน Infographic timeline ประวัติสหกรณ์นักเรียน โปสเตอร์เทิดพระเกียรติวันสหกรณ์นักเรียน โปสเตอร์พระราชดำรัสสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี Infographic จำนวนสหกรณ์     ในโรงเรียนสังกัดต่าง ๆ และ Infographic พระอัจฉริยภาพสร้างสรรค์ สหกรณ์นักเรียนพัฒนาคุณภาพชีวิตเยาวชน