ครองศักดิ์ สงรักษา 

กรมส่งเสริมการเกษตร ร่วมสนองพระราชดำริโครงการชั่งหัวมัน จัดทำแปลงให้ความรู้ด้านการปลูกมะนาวแก่ผู้สนใจได้เข้ามาศึกษาหาความรู้และนำไปปรับใช้ในพื้นที่ของตน พร้อมให้คำแนะนำ และส่งเสริมการใช้สารชีวภัณฑ์ในการป้องกันกำจัดศัตรูพืช เผยจุดเด่นภายในโครงการปลูกมะนาวด้วยเทคนิคการเปลี่ยนยอด ใช้ต้นตอมะนาวยักษ์และเสียบยอดมะนาวแป้น ทำให้เติบโตเร็ว เพิ่มผลผลิต ทนต่อโรค และอายุยืน

นายครองศักดิ์ สงรักษา รองอธิบดีกรมส่งเสริมการเกษตร กล่าวว่า กรมส่งเสริมการเกษตร เป็นหน่วยงานหนึ่งที่ร่วมสนองการดำเนินงานโครงการชั่งหัวมันตามพระราชดำริมาตั้งแต่เริ่มดำเนินการโครงการ โดยสำนักงานเกษตรจังหวัดเพชรบุรี ดำเนินการก่อสร้างอาคารปฏิบัติการหลังการเก็บเกี่ยวพืชผัก – ไม้ผล 1 หลัง ขนาดกว้าง 8 เมตร ยาว 20 เมตรพื้นที่ใช้สอย 208 ตารางเมตร เพื่อใช้เป็นอาคาร สำหรับใช้ในการจัดการผลผลิตพืชหลังการเก็บเกี่ยว เพื่อให้ได้มาตรฐานการผลิตตามระบบ GMP ก่อนที่จะนำไปจำหน่าย และสำนักงานเกษตรอำเภอท่ายาง ได้ดำเนินการจัดทำแปลงเรียนรู้การปลูกมะนาว พื้นที่ 15 ไร่ จำนวน 1 แปลง ซึ่งเป็นแปลงปลูกมะนาวที่ใช้เทคนิคการเปลี่ยนยอดมะนาว โดยใช้ต้นตอมะนาวยักษ์และใช้ยอดมะนาวแป้น เพื่อช่วยในการเติบโตและเพิ่มผลผลิต เนื่องจากต้นตอมะนาวยักษ์มีการเจริญเติบโตเร็ว ทนต่อโรค และอายุยืน

ส่วนมะนาวแป้นมีจุดเด่นที่ให้ผลผลิตตลอดปี ไม่ต้องบำรุงมาก ออกผลง่ายในฤดูแล้ง ซึ่งในปีงบประมาณ พ.ศ. 2567 มีแผนการดูแลแปลงเรียนรู้ภายในโครงการชั่งหัวมันตามพระราชดำริ (แปลงมะนาว) โดยการสนับสนุนวัสดุทางการเกษตรที่จำเป็น เพื่อพัฒนาแปลงเรียนรู้ให้มีความพร้อม และเหมาะสมสำหรับเกษตรกรในพื้นที่ใกล้เคียงและผู้ที่มีความสนใจ ได้เข้ามาศึกษาหาความรู้และนำไปปรับใช้ในพื้นที่ของตน รวมทั้งติดตาม ให้คำแนะนำ และส่งเสริมการใช้สารชีวภัณฑ์ในการป้องกันกำจัดศัตรูพืชในพื้นที่โครงการด้วย

นายครองศักดิ์ กล่าวอีกว่า สำหรับความเป็นมาของโครงการชั่วหัวมัน ตามพระราชดำริ ตำบลเขากระปุก อำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี เมื่อปลายปี 2551 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศรมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงใช้พระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ซื้อที่ดินจากราษฎร ที่บ้านหนองคอไก่ ตำบลเขากระปุก อำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี จำนวน 130 ไร่ ต่อมาทรงซื้อเพิ่มอีก 120 ไร่ รวมเป็น 250 ไร่ ทรงมีพระราชดำริให้ใช้พื้นที่จัดทำเป็นโครงการตัวอย่างด้านการเกษตร เพื่อรวบรวมพันธุ์พืชเศรษฐกิจในพื้นที่อำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี และพื้นที่ใกล้เคียงมาปลูกไว้

ต่อมาในปี 2552 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรได้พระราชทานหัวมันเทศที่มีราษฎรนำมาทูลเกล้าฯ ถวาย ที่วังไกลกังวล ซึ่งทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เจ้าหน้าที่นำไปวางไว้บนตาชั่งในห้องทรงงานบนพระตำหนักเปี่ยมสุข วังไกลกังวล ก่อนเสด็จฯ กลับกรุงเทพมหานคร และเมื่อเสด็จฯ กลับมาประทับที่วังไกลกังวลอีกครั้ง ทรงพบว่าหัวมันเทศที่วางบนตาชั่งนั้นแตกใบอ่อนขึ้นมา จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นำไปแยกปลูกลงในกระถาง และพระราชทานต้นมันเทศมาปลูกไว้ในที่ดินที่ทรงซื้อจากราษฎร เพื่อจัดทำโครงการตัวอย่างด้านการเกษตรดังกล่าวและพระราชทานชื่อโครงการนี้ว่า “โครงการชั่งหัวมันตามพระราชดำริ”

“เมื่อวันที่ 17 กันยายน พ.ศ. 2556 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงขึ้นทะเบียนเกษตรกรของกรมส่งเสริมการเกษตร เป็นเกษตรกรของจังหวัดเพชรบุรี รหัสทะเบียนเกษตรกร เลขที่ 70513-0920-1-1 ออกโดยสำนักงานเกษตร อำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี ทรงเป็นตัวอย่างของเกษตรกรในการขึ้นทะเบียนเกษตรกร เพื่อให้ภาครัฐได้มีข้อมูลสำหรับใช้ในการวางแผนการดำเนินงานส่งเสริมการเกษตร รวมทั้งใช้ข้อมูลในการจัดทำโครงการอื่นๆ นับเป็นพระมหากรุณาธิคุณหาที่สุดมิได้ต่องานส่งเสริมการเกษตรของประเทศไทย” รองอธิบดีกรมส่งเสริมการเกษตร กล่าว