กรมส่งสริมสหกรณ์ ชวนเกษตรกรรวมพลังจัดตั้งแปลงใหญ่สหกรณ์ ชี้ได้ประโยชน์หลายอย่าง ทั้งแหล่งแลกเปลี่ยนความรู้ อำนาจต่อรอง ได้รับการช่วยเหลือจากภาครัฐ ชูกโมเดลที่ประสลผลสำเร็จ ”ถั่วเหลืองเชียงใหม่-มะพร้าวน้ำหอมวัดเพลง” ที่สามารถสร้างความเข้มแข็งทั้งภาคการผลิต แรรูป จำหน่ายไปทั่วโลก

    นายวิศิษฐ์ ศรีสุวรรณ์ อธิบดีกรมส่งเสริมสหกรณ์ กล่าวว่า การที่เกษตรกรรวมกลุ่มตั้งเป็นสหกรณ์ จะทำให้เกิดพลังในเรื่องของการผลิตของเกษตรกรเอง อย่างที่ได้เรียนรู้กันตั้งแต่แรกแล้วว่า ที่ผ่านมาเกษตรกรไทยต่างคนต่างทำ ต่างคนต่างคุย ที่กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ได้แนะนำให้เกษตรกรรวมตัวกันผลิตเป็นลักษณะแปลงใหญ่ ก็คือ ใช้ทรัพยากรต่าง ๆ ร่วมกัน มีผู้จัดการแปลง ดูแลแปลง วางแผนตั้งแต่เรื่องการผลิต ตั้งแต่ต้นน้ำ กลางน้ำ ปลายน้ำ จนถึงการจัดจำหน่าย

    สำหรับแปลงใหญ่สหกรณ์ที่ผ่านการรวมตัวกันของเกษตรกรตั้งแต่ 30 คนขึ้นไปในการรวมแปลงที่อยู่ใกล้กันตั้งแต่ 300 ไร่ขึ้นไป โดยกรมส่งเสริมสหกรณ์พยายามที่จะส่งเสริม สนับสนุน ให้กลุ่มแปลงใหญ่เหล่านี้จัดตั้งเป็นกลุ่มเกษตรกรหรือสหกรณ์ขึ้นมา เพื่อที่จะให้เขาได้มีอำนาจในเรื่องของการต่อรอง ในการที่จะบริหารจัดการ ช่วยกัน และเป็นแปล่งทุนให้กับแปลงใหญ่ รวมถึงเอาทรัพยากรต่างๆที่มี ไม่ว่าจะเป็นเครื่องมือ เครื่องจักร รถไถ การบริหารจัดการน้ำต่าง ๆ เพื่อที่จะช่วยเหลือซึ่งกันและกัน โดยไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง

     จะเห็นได้จากตัวอย่างแปลงใหญ่สหกรณ์ที่ประสบความสำเร็จอย่างเช่นแปลงใหญ่สหกรณ์ผู้ปลูกถั่วเหลืองที่จ.เชียงใหม่ วันนี้มีความพร้อมทั้งวัตถุดิบถั่วเหลือง ทั้งเรื่องของนวัตกรรม เครื่องมือ เครื่องจักรกล โดรน รถไถ รถพรวนดิน ที่กรมฯได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาลก็จะนำลงไปสู่แปลงใหญ่ ทั้งนี้เพื่อต้องการลดต้นทุนการผลิตให้กับเกษตรกร รวมถึงการหาตลาดจำหน่ายผลผลิต ผ่านกลไกด้านราคาที่เป็นธรรม จากแหล่งผลิตถึงโรงงาน โดยไม่ผ่าน พ่อค้าคนกลาง

       อย่างไรก็ตามปัจจุบันมีเกษตรแปลงใหญ่ที่รวมกลุ่มจัดตั้งเป็นสหกรณ์ มีประมาณ 500 กลุ่ม จาก 490 กว่าสหกรณ์ที่รวมกันเข้ามาเป็นแปลงใหญ่ที่อยู่ในระบบสหกรณ์ ซึ่งมีทั้งพืชและสัตว์ อย่างเช่นแปลงใหญ่แพะ แปลงใหญ่โคเนื้อ โคนม ส่วนพืชก็มีหลากหลาย นอกจากถั่วเหลืองแล้วก็มียางพาราและผลไม้ที่กรมส่งเสริมสหกรณ์ได้พยายามส่งเสริม สนับสนุนให้กลุ่มแปลงใหญ่เหล่านี้เข้ามาเป็นสหกรณ์

    นายวิศิษฐ์ กล่าวอีกว่า ที่ผ่านมาส่วนหนึ่งที่แปลงใหญ่ที่ไม่ยอมเข้ามา เพราะเขาอาจจะคิดว่าเป็นความยุ่งยากในการบริหารจัดการ แต่กรมส่งเสริมหกรณ์มพยายามที่จะบอกเขาว่า เมื่อเข้ามาแล้วจะมีการสอนนำเรื่องการบริหารจัดการ การรวมกลุ่มให้มีพลัง ไม่ใช่ว่าได้อุปกรณ์เครื่องมือจากทางรัฐไปแล้ว หลังจากนั้นไม่มีการดูแลจะเป็นความสูญเปล่าของภาครัฐ โดยเฉฑาะงบประมาณที่จัดลงไปให้กลุ่มแปลงใหญ่เหล่านี้

      “เราจึงอยากให้เขารวมตัวเป็นสหกรณ์ และจดทะเบียนมีระบบการตรวจสอบที่แน่นอน มีกรมตรวจบัญชีสหกรณ์ หน่วยงานต่างๆในกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ หรือภาคเอกชนทที่เข้าไปส่งเสริมแปลงใหญ่ให้ได้ผล ไม่ใช่ว่าเฉพาะของกรมส่งเสริมสหกรณ์อย่างเดียว กรมวิชาการเกษตร กรมส่งเสริมการเกษตร หรือภาคเอกชนที่ต้องการผลผลิตเข้าสู่ระบบของเขา เขาก็สามารถที่จะมาส่งเสริมตรงนี้ได้”อธิบดีกรมส่งเสริมสหกรณ์ กล่าว

      สหกรณ์การเกษตรผู้ปลูกมะพร้าวน้ำหอมแปลงใหญ่วัดเพลง จำกัด อ.วัดเพลง จ.ราชบุรี ภายใต้การนำของนายสมเกียรติ ประพฤติกิจ” ประธานเกษตรแปลงใหญ่มะพร้าวน้ำหอมวัดเพลง ก็อีกหนึ่งสหกรณ์แปลงที่ประสบผลสำเร็จ และสามารถผลิตมะพร้าวน้ำหอมจนส่งออกผลผลิตไปจำหน่ายทั่วโลกได้ในวันนี้

     นายสมเกียรติ  กล่าวว่า ข้อดีของแปลงใหญ่ นอกจากรวมแปลงแล้วยังเป็นการรวมคนด้วย ทำให้ได้มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในเรื่องเดียวกัน ในลักษณะคนนี้มีความรู้นิด คนโน้นมีความรู้หน่อย มาร่วมประชุม ร่วมอบรม มาแลกเปลี่ยนความรู้ จากที่ไม่รู้อะไร อาทิ การเก็บมะพร้าว และรัฐบาลก็เข้ามาดูแลช่วยเหลือ มีวิทยากรจากหน่วยงานต่าง ๆ มาให้ความรู้ และ สามารถต่อรองสินค้ากับบริษัทได้ จากเดิมเราไม่สามารถต่อรองได้ได้เลย

     ที่สำคัญหลังจากหันมาทำเกษตรแปลงใหญ่ ทำให้ต้นทุนการผลิตลดลง ผลผลิตเพิ่มขึ้น อีกทั้งยังได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานภาครัฐในด้านต่าง ๆ ทั้งแหล่งเงินทุน เครื่องมือจักรกลต่าง ๆ ในการนำมาใช้ในกระบวนการผลิต และงมีเจ้าหน้าที่จากหน่วยงานต่าง ๆ มาให้ความรู้อยู่ตลอดเวลา และหลังที่เข้าร่วมแปลงใหญ่ก็เริ่มพัฒนาขึ้นไปเรื่อย ๆ จากหน่วยงานที่มาให้ความรู้ จากเมื่อก่อนมะพร้าวใส่ปุ๋ยปีละ 2 ครั้ง ใส่ครั้งละ 2 กก.ต่อต้น วันนี้ใส่ไม่เกิน 1 กก.ครึ่งต่อต้น ทำให้ลดต้นทุนได้ระดับนึง

     สหกรณ์การเกษตรผู้ปลูกมะพร้าวน้ำหอมแปลงใหญ่วัดเพลง จำกัด ถือเป็นสหกรณ์ที่ตั้งในพื้นที่แปลงใหญ่มะพร้าว ที่ผ่านมาได้มีการแลกเปลี่ยนและเสนอแนวทางให้สหกรณ์พัฒนาแนวทางในเรื่องของการดำเนินธุรกิจของสหกรณ์ โดยพยายามเชื่อมโยงตลาดทั้งภายในประเทศและตลาดต่างประเทศ รวมทั้งการรวมกันซื้อ-รวมกันขาย
โดยเฉพาะการจัดหาปัจจัยการผลิตที่ใช้ในแปลงมะพร้าวของสมาชิกสหกรณ์ได้รวมเป็นกลุ่มแปรรูปมะพร้าว ซึ่งสมาชิกกลุ่มได้มีการแปรรูปเป็นน้ำมะพร้าวแท้ 100% ขนมข้าวหลามในมะพร้าวอ่อน ซึ่งขายส่งและขายปลีกเป็นการเพิ่มมูลค่าผลผลิต ในขณะที่สหกรณ์มีการเพาะพันธุ์มะพร้าวจำหน่ายในราคาตันละ 85 บาท โดยผลิตจากต้นแม่พันธุ์ที่มีอายุมากกว่า 30 ปี จึงมีคุณภาพและสายพันธุ์ที่แท้ 100% ด้วย