ดลมนัส กาเจ
“การขุดบ่อหรือสระน้ำหน้าผิวดิน 2 ระดับจะใช้พื้นที่ขนาด 40×40 เมตร รวมพื้นที่แล้ว 1 ไร่พอดี ส่วนลึกระดับแรก 2.5 เมตร และระดับสองลึกลงไปอีก 2.5 เมตรเท่ากับลึกจากผิวดินเดิม 5 เมตร ทำคันกั้นรอบๆสระอีกสูง 2 เมตร เบ็ดเสร็จลึกราว 7 เมตร หากกักเก็บน้ำโดยที่ไม่ใช้เลยจะอยู่ได้นานถึง 300 วัน แต่ถ้านำน้ำไปใช้ในการปลูกพืชหลังนา น้ำจะอยู่ได้ 120 วัน สามารถปลูกพืชหลังนาได้ 5-7 ไร่”
ในยุคที่ภาคการเกษตรของไทยกำลังประสบกับปัญหาภัยแล้งซ้ำซากและรุนแรงปีแล้วปีเล่า ถึงเวลาที่เกษตรกรต้องเปลี่ยนแนวคิดในการทำการเกษตรแบบใหม่ ด้วยการจัดหาแหล่งน้ำ เก็บไว้ใช้ในยามที่ฝนทิ้งช่วง พร้อมๆกับการนำเทคโนโลยี และนวัตกรรมใหม่มาใช้เพื่อประหยัดแรงงงาน ลดต้นทุนการผลิต และเพิ่มผลผลิตให้มากขึ้น
การขุดบ่อ หรือสระน้ำในพื้นที่การเกษตรของตัวเอง ก็เป็นอีกหนึ่งทางเลือก ที่จะแก้ปัญหาการขาดน้ำเพื่อการเกษตรได้เป็นอย่างดี อย่างที่ศูนย์เรียนรู้ชุมชนพลังเกษตรสร้างสุขสยามคูโบต้า-หนองผักบุ้ง ต.นายม อ.เมือง จ.เพชรบูรณ์ ที่บริษัท สยามคูโบต้าคอร์ปอเรชั่น จำกัด ร่วมกับวิสาหกิจชุมชนกลุ่มผู้ปลูกข้าวหอมมะลิหนองผักบุ้งพัฒนา เนรมิตศูนย์เรียนรู้ชุมชนพลังเกษตรสร้างสุขฯขึ้น เน้นการสร้างชุมชนต้นแบบบริหารจัดการน้ำเพื่อการเกษตร และชูการเพาะปลูกด้วยระบบ KUBOTA (Agri) Solutions เพิ่มปริมาณและคุณภาพผลผลิต สร้างชุมชนเกษตรที่ยั่งยืน และเพิ่งทำการเปิดศูนย์อย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 11 มีนาคม 2563 ที่ผ่านมา
ในการขุดบ่อน้ำหรือสระน้ำในพื้นที่ของศูนย์เรียนรู้ชุมชนพลังเกษตรสร้างสุขสยามคูโบต้า-หนองผักบุ้งนั้น จะเป็นการขุดบ่อหรือสระหน้าผิวดินในลักษณะลักษณะที่เป็น “บ่อหรือสระผิวดิน 2 ระดับ” เน้นกักเก็บน้ำฝนใช้สำหรับการปลูกพืชใช้น้ำน้อยหลังทำนาปี ซึ่งการทำนาปีนั้น จะใช้น้ำฝนอยู่แล้ว กรณีที่ฝนทิ้งช่วงนาน สามารถนำน้ำจากสระ 2 ระดับ มาสำรองใช้ได้ น้ำที่เหลือจะใช้ปลูกพืชหลังนาที่เกษตรกรนิยมปลูกคือข้าวโพด และถั่วเขียว โดยเน้นการผลิตเมล็ดพันธุ์
นายจักรกฤษร์ ภิญโญ ผู้จัดการการจัดการเทคโนโลยีการเกษตรบริษัท สยามคูโบต้าคอร์ปอเรชั่น จำกัด บอกว่า การขุดบ่อหรือสระน้ำหน้าผิวดิน 2 ระดับจะใช้พื้นที่ขนาด 40×40 เมตร รวมพื้นที่แล้ว 1 ไร่พอดี ส่วนลึกระดับแรก 2.5 เมตร และระดับสองลึกลงไปอีก 2.5 เมตรเท่ากับลึกจากผิวดินเดิม 5 เมตร แต่เนื่องจากในพื้นบ้านหนองผักบุ้ง ต.นายม พอถึงฤดูฝนจะมีน้ำจากแม่น้ำป่าสักไหลหลาก ท่วมพื้นที่นาของชาวบ้าน เกรงว่าจะไหลหลากพาตะกอนลงในสระ ทำให้สระตื้นนเขินได้เร็ว จึงทำคันกั้นรอบๆสระอีกสูง 2 เมตร เท่ากับสระจะลึกจากขอบคันกันด้วย ลึกราว 7 เมตร หากกักเก็บน้ำโดยที่ไม่ใช้เลยจะอยู่ได้นานถึง 300 วันกว่าจะแห้ง แต่ถ้านำน้ำไปใช้ในการปลูกพืชหลังนา น้ำจะอยู่ได้ 120 วัน สามารถปลูกพืชหลังนาได้ 5-7 ไร่
เขา บอกถึงทคนิคและขั้นตอนการขุดสระน้ำเพื่อการเกษตร ว่า จะใช้รถขุดคูโบต้ารุ่น KX080-3 ขนาด 8 ตันถือว่า รถขุดขนาดเล็ก แต่ก่อนที่จะขุดต้องสำรวจพื้นที่ และหาข้อมูลประกอบด้านต่าง ๆ โดยเฉพาะจะเน้นพื้นที่ลาดต่ำ ที่เป็นศูนย์รวมกับการเก็บน้ำ จากนั้นจึงกำหนดขนาดบ่อหรือสระที่จะดำเนินการขุด ถ้าพื้นที่อย่างน้อยให้มีพื้นที่กักเก็บน้ำขนาด 40x20x2.5 เมตร ความสูงของคันดินขอบสระ 1.5 เมตร แต่ในโครงการนี้จะใช้พื้นที่สระ 1 ไร่ รวมกับพื้นขอบกั้นด้วยอีก 1 งาน เท่าใช้พื้นที่ทั้งหมด 1 ไร่กับ 1 งานเกษตรกรต้องลงค่าขุดอยู่ที่บ่อละ 1-2 แสนบาท ข้อดีอย่างไร? (รายละเอียดในคลิป)
