โดย…ดร.นิพนธ์ เอี่ยมสุภาษิต

การต่อสู้กับข้อมูลผิด ๆ เกี่ยวกับนวัตกรรมชีวภาพทางการเกษตรในแอฟริกา ได้รับการส่งเสริมอย่างมากหลังจากการเปิด ศูนย์ Africa Science Dialogue ซึ่งเป็นเวทีแบบมีส่วนร่วมที่สามารถโต้ตอบกันได้ โดยจะทำหน้าที่เป็นแหล่งข้อมูลแบบครบวงจรที่ตรวจสอบได้และน่าเชื่อถือ เกี่ยวกับแนวโน้มของนวัตกรรมขั้นสูงในด้านการเกษตร สุขภาพ และสิ่งแวดล้อม การเปิดศูนย์ครั้งนี้ถือเป็นผลลัพธ์สำคัญอย่างหนึ่งจากการประชุมสัมมนา Africa Biennial Biosciences Communication (ABBC) ครั้งที่ 5 ซึ่งจัดขึ้นที่กรุงไนโรบี ประเทศเคนยา ระหว่างวันที่ 22 – 24 สิงหาคม 2566

การประชุมสัมมนานี้มีชื่อว่า ABBC 2023 และจัดขึ้นภายใต้หัวข้อ ‘Evolution of Genetic Improvement Tools in Agriculture: Is Communication Matching Up?’ (วิวัฒนาการของเทคโนโลยีที่ใช้ในการปรับปรุงพันธุกรรม: การสื่อสารมีความเหมาะสมหรือไม่) โดยระบุว่า ข้อมูลที่ไม่ถูกต้องเป็นอุปสรรคสำคัญในการพัฒนาความก้าวหน้าและการใช้เทคโนโลยีใหม่ ๆ ในการปรับปรุงพันธุ์พืช (new breeding tools – NBTs) เพื่อการเปลี่ยนแปลงทั้งทวีปให้เดินไปในแนวทางเดียวกัน กับวาระสหภาพแอฟริกาปี 2606 (African Union Agenda 2063)

ผู้เข้าร่วมประชุมได้เรียกร้องให้ผู้ที่มีบทบาททั้งภาครัฐและเอกชนได้ใช้ประโยชน์จาก Africa Science Dialogue (เวทีแลกเปลี่ยนทางวิทยาศาสตร์แห่งทวีปแอฟริกา) เพื่อตรวจสอบข้อเท็จจริงและจัดการกับความท้าทายในการให้ข้อมูลที่ไม่ถูกต้องเกี่ยวกับ NBTs,  Hon. Dr. John Mutunga ประธานคณะกรรมการสมัชชาแห่งชาติด้านการเกษตรและปศุสัตว์ของเคนยา กล่าวว่า “ฉันขอให้ผู้มีส่วนได้เสียทั้งหมดได้มีส่วนร่วมอย่างแข็งขันผ่านเวทีงนี้” และ “อย่าทำให้เป็นอีกเวทีหนึ่งสำหรับวาทกรรมทางวิทยาศาสตร์ ให้สร้างมั่นใจว่าสิ่งนี้จะกลายเป็นเวทีอำนวยความสะดวกในการยอมรับนวัตกรรมชีวภาพทางการเกษตร”

Dr. Margaret Karembu ผู้อำนวยการ ISAAA AfriCenter และผู้เป็นประธานร่วมของ ABBC อธิบายว่า “Africa Science Dialogue เป็นช่องทางสำหรับนักข่าวในการเข้าถึงเรื่องราวที่เป็นจริงเกี่ยวกับนวัตกรรมทางการเกษตร ซึ่งจะช่วยลดเรื่องราวที่น่ากลัวและช่วยในการกำหนดกรอบการเล่าเรื่องเกี่ยวกับ NBTs ที่ถูกต้อง”

นอกเหนือจากการวางมาตรการเพื่อจัดการกับข้อมูลที่ไม่ถูกต้องแล้ว ผู้เข้าร่วมประชุม ABBC 2023 ยังเสนอข้อมติต่าง ๆ เกี่ยวกับแนวทางปฏิบัติในการสื่อสารที่ดีที่สุด เพื่อให้แน่ใจว่ามีการใช้เทคโนโลยีในการปรับปรุงพันธุกรรมอย่างเหมาะสม เพื่อพัฒนาระบบอาหารและความเป็นอยู่ที่ดี เมื่อต้องเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

มติที่สำคัญประการหนึ่ง คือ การนำแนวทางการทำงานร่วมกันแบบคิดเชิงระบบมาใช้ในการสื่อสารเกี่ยวกับ NBTs ในพืชปลูกและสัตว์ต่าง ๆ และประโยชน์ของ NBTs ในการเสริมสร้างความยั่งยืนของระบบอาหาร และ ปลูกฝังวัฒนธรรม One Health (วีการแก้ปัญหาสุขภาพแนวทางใหม่ที่รวมเอาแนวทางปฎิบัติด้านสุขภาพ คน สัตว์ และสิ่งแวดล้อม เข้าไว้ด้วยกัน เพื่อนำสู่การมีสุขภาพที่ดีโดยองค์รวม) ที่รับประกันการเชื่อมโยงถึงกัน ละลายแนวทางการยึดในหน้าที่และคุณค่า โดยการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้เสีย

มีการเรียกร้องให้มีความโปร่งใสเชิงรุกในการสื่อสารเกี่ยวกับ NBTs เพื่อสร้างความไว้วางใจจากสาธารณะและเพิ่มการยอมรับ Dr. Kevin Pixley ผู้อำนวยการโครงการของศูนย์ปรับปรุงข้าวโพดและข้าวสาลีนานาชาติ (CIMMYT) กล่าวว่า “จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องสร้างกลไกเชิงรุกในการเปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับการใช้เทคโนโลยีการเกษตรขั้นสูง (advanced agri-technologies) แก่สาธารณชนที่สนใจ ไม่มีอะไรต้องปิดบัง”

นอกจากนี้ การประชุมสัมมนายังได้มีมติให้จัดตั้ง ชุมชนแชมป์เปี้ยนและนักการทูตด้านวิทยาศาสตร์ เพื่อสนับสนุนนโยบายที่เป็นประโยชน์สำหรับการพัฒนา การนำไปใช้ และการใช้ประโยชน์จาก NBTs ซึ่งจะประกอบไปด้วยสมาชิกของ Network of African Science Academies และผู้กำหนดนโยบายที่ได้รับการคัดเลือกจากทั่วโลก นาย Francoise Uwumukiza ประธานคณะกรรมการการเกษตร การท่องเที่ยว และทรัพยากรธรรมชาติ สภานิติบัญญัติแห่งแอฟริกาตะวันออก (East African Legislative Assembly – EALA) กล่าวว่า “การมีชุมชนนี้เป็นวิธีที่สร้างความเข้าใจได้มากขึ้นเกี่ยวกับเทคโนโลยีชีวภาพสมัยใหม่ในหมู่ผู้กำหนดนโยบายเพื่อการขับเคลื่อน”

การประชุมสัมมนานี้มีผู้เข้าร่วม 180 คนจาก 23 ประเทศ และเปิดอย่างเป็นทางการโดย Hon. Mithika Linturi รัฐมนตรีกระทรวงเกษตรของเคนยา ผู้เข้าร่วมประกอบด้วยนักวิทยาศาสตร์ ผู้กำกับดูแลความปลอดภัยทางชีวภาพ ผู้กำหนดนโยบาย นักสื่อสารด้านวิทยาศาสตร์และบรรณาธิการสื่อ ผู้มีบทบาทในอุตสาหกรรม นักวิจัยรุ่นเยาว์ นักกฎหมาย และตัวแทนเกษตรกร

ครับ เป็นความพยายามของประเทศในกลุ่มแอฟริกา ที่จะสื่อสารเกี่ยวกับเทคโนโลยีใหม่ ๆ ที่ใช้ในการประบปรุงพันธุ์ ในขณะที่บ้านเรา ยังมองไม่เห็นความพยายามดังกล่าวจากหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้อง

ต้องการข้อมูลเพิ่มเติม ติดต่อ Dr. Margaret Karembu ที่ อีเมล์ mkarembu@isaaa.org