โดย…ดร.นิพนธ์ เอี่ยมสุภาษิต

       จีนปราบการรุกรานของหนอนกระทู้ลายจุดข้าวโพดโดยใช้ข้าวโพดบีที เนื่องจากพืชอาศัยที่กว้าง ความสามารถสูงในการสืบพันธุ์และการแพร่กระจายหนอนกระทู้ลายจุดข้าวโพด (fall armyworm – FAW) หรือ Spodoptera frugiperda (JE Smith)

      หนอนกระทู้ลายจุดข้าวโพด มีถิ่นกำเนิดในภูมิภาคเขตร้อนและกึ่งเขตร้อนของทวีปอเมริกา ได้กลายเป็นศัตรูพืชรุกรานที่สำคัญในข้าวโพด โดยมีการแพร่กระจายอย่างรวดเร็วในแอฟริกา ตะวันออกใกล้ (Near East) และเอเชีย ในเดือนธันวาคมปี 2561

      FAW ถูกพบครั้งแรกในมณฑลยูนนานในประเทศจีน และแพร่กระจายอย่างรวดเร็วไปเกือบทั่วประเทศ นับเป็นภัยคุกคามทางเศรษฐกิจที่ร้ายแรงต่อการผลิตข้าวโพดของจีน

      ปัจจุบันมีรายงานว่าสามารถพบ FAW ได้ทุกจังหวัด ยกเว้น 5 จังหวัด (เทศบาล)ในภาคตะวันตกเฉียงเหนือและตะวันออกเฉียงเหนือ ด้วยพื้นที่ขนาดใหญ่นี้จะมีการปลูกข้าวโพดประมาณ 81.25 ล้านไร่ ซึ่งเป็นที่โปรดปรานของศัตรูพืชที่ทำลายล้างนี้ คาดว่า FAW จะเป็นอันตรายต่อการผลิตข้าวโพดของจีน มากกว่าหนอนเจาะสมอฝ้าย elicoverpa armigera (Hübner)

     ดังนั้นจึงมีความพยายามอย่างมากในการพัฒนากลยุทธ์ เพื่อลดความเสียหายที่เกิดจากศัตรูพืชชนิดนี้ กลยุทธ์แรกที่ใช้ คือ สารเคมีกำจัดแมลงศัตรูพืช ที่มีการใช้กันอย่างแพร่หลายสำหรับการจัดการกับFAW ทั่วโลก แต่ก็มีข้อจำกัด คือ ประสิทธิภาพของสารเหล่านั้น จะขึ้นอยู่กับจังหวะเวลา เพราะหนอนผีเสื้อ

     FAW มักจะพบในส่วนยอดข้าวโพด (corn whorls) ซึ่งส่วนใหญ่จะได้รับการปกป้อง ทำให้ไม่สามารถสัมผัสกับสารป้องกันกำจัดแมลงศัตรูพืช นอกจากนี้การพึ่งพาสารเคมีมากเกินไป ทำให้ไม่สามารถบรรลุเป้าหมาย ของการพัฒนาการเกษตรที่ยั่งยืนในประเทศจีน และเนื่องจากการใช้สารเคมีที่กว้างขวาง ทำให้ FAW ได้พัฒนาความต้านทานต่อสารป้องกันกำจัดแมลงศัตรูพืชที่ใช้กันทั่วไปหลายชนิด

    ข่าวสารจากทั่วโลกแสดงให้เห็นว่า FAW สามารถต้านทานสารป้องกันกำจัดแมลงศัตรูพืชได้มากกว่า 30
ชนิด นอกจากนี้การวิเคราะห์ลำดับจีโนมเปิดเผยว่า ประชากร FAW ที่บุกรุกประเทศจีนมีความต้านทานสารป้องกันกำจัดแมลงศัตรูพืชในกลุ่ม organophosphate และ pyrethroid

    อีกกลยุทธ์หนึ่ง คือ การใช้ข้าวโพดดัดแปลงพันธุกรรมที่ต้านทานต่อ FAW โดยข้าวโพดดัดแปลงพันธุกรรม จะผลิตผลึกโปรตีนฆ่าแมลง (Cry) และ / หรือโปรตีนฆ่าแมลง (Vip) ที่ได้จาก Bt ซึ่งเป็นพิษต่อแมลงที่แตกต่างกันหลายชนิด ข้าวโพดชนิดนี้มีการปลูกอยู่ในหลาย ๆ ส่วนของโลก เพื่อจัดการแมลงศัตรู และมีระดับการยอมรับมากกว่าร้อยละ 80 การยอมรับในระดับสูง พร้อมกับประสิทธิภาพในการควบคุมที่มาจากเทคโนโลยี ได้นำไปสู่การลดจำนวนประชากรศัตรูพืชบางชนิด

     ในสหรัฐอเมริกามีการใช้ข้าวโพดลูกผสมบีทีกันอย่างแพร่หลายในการจัดการกับ FAW และมีหลักฐานชัดเจนจากการปลูกพืช/ข้าวโพดบีทีว่า สามารถลดการใช้สารป้องกันกำจัดแมลงศัตรูและได้รับประโยชน์จากการควบคุมศัตรูพืชตามธรรมชาติ เนื่องจากออกฤทธิ์ของโปรตีน Cry และ Vip มีขอบเขตจำกัด

    ครับ ในขณะที่หลายประเทศใช้พืชดัดแปลงพันธุกรรมในการต่อสู้กับแมลงศัตรูพืช บางประเทศใช้สารเคมีป้องกันกำจัดศัตรูพืช แต่ที่นี่ ประเทศไทยไม่เอาทั้งพืชดัดแปลงพันธุกรรมและยังจะแบนสารเคมีที่ใช้ในการป้องกันกำจัดศัตรูพืช เกษตรกรไทยจะมีชีวิตอยู่อย่างไร?

     อ่านเพิ่มเติมได้ที่ https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0167779920301827