โดย…ดร.นิพนธ์ เอี่ยมสุภาษิต

     ทีมนักวิจัยระหว่างประเทศจากจีน ยุโรปและสหรัฐอเมริกา ได้ค้นพบว่าเชื้อสายที่มาของ SARS-CoV-2 ซึ่งเป็นไวรัสที่ก่อให้เกิดการระบาดใหญ่ของโรค COVID-19 มีการแพร่กระจายในค้างคาวมานานหลายสิบปี และ รวมถึงไวรัสอื่น ๆ ที่มีความสามารถในการติดเชื้อในมนุษย์

      ทีมวิจัยที่รวมทั้งผู้เชี่ยวชาญด้านการรวมตัวกันใหม่ของยีน ช่วงเวลาของการวิวัฒนาการ การสุ่มตัวอย่างไวรัสและการวิวัฒนาการของโมเลกุลและไวรัส พบว่าเชื้อสายของไวรัส SARS-CoV-2 ถูกแยกออกจากไวรัสค้างคาวอื่น ๆ เมื่อประมาณ 40 – 70 ปีที่แล้ว

      ที่สำคัญ คือ แม้ว่า SARS-CoV-2 จะมีความคล้ายคลึงกันทางพันธุกรรม (ประมาณร้อยละ 96) กับเชื้อ coronavirus สายพันธุ์ RaTG13 ซึ่งถูกสุ่มตัวอย่างมาจาก Rhinolophus affinis หรือค้างคาวมงกุฎเทาแดง (ซื่อไทย) หรือ horseshoe bat (ชื่ออังกฤษ) ในปี 2556 ในมณฑลยูนนานประเทศจีน ทีมวิจัยพบว่า เชื้อ SARS-CoV-2 แยกมาจาก RaTG13 ในปี 2512

      ทีมวิจัยยังพบอีกว่า หนึ่งในลักษณะดั่งเดิมของ SARS-CoV-2 ที่ถูกพบในเชื้อสายที่แยกออกมา คือ ตัวรับหรือตัวจับ (receptor-binding domain – RBD) ที่อยู่บนผิวโปรตีนที่เรียกว่า Spike protein ซึ่งทำให้ไวรัสสามารถรับรู้และจับกับตัวรับที่อยู่บนผิวของเซลล์มนุษย์

       David L. Robertson ศาสตราจารย์ด้านไวรัสวิทยาที่ (University of Glasgow) กล่าวว่า นี่ก็หมายความว่าไวรัสชนิดอื่นที่สามารถติดเชื้อในมนุษย์กำลัง ยังมีหมุนเวียนอยู่ในค้างคาวมงกุฎเทาแดงในประเทศจีน

       เขาเสริมว่า ลำดับ RBD ของ SARS-CoV-2 ถูกพบได้ในไวรัสไม่กี่ตัวของตัวนิ่ม (pangolin) และความสามารถของ SARS-CoV-2 ในการติดเชื้อในมนุษย์ยังไม่เคยเห็นในค้างคาวที่มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับไวรัส SARS-CoV-2

      Robertson อธิบายเพิ่มเติมว่า ในขณะที่มีความเป็นไปได้ที่ ตัวนิ่มอาจทำหน้าที่เป็นที่อาศัยหรือเป็นตัวกลาง ในการแพร่กระจายของเชื้อ SARS-CoV-2 ต่อมนุษย์ แต่ไม่มีหลักฐานยืนยันว่าการติดเชื้อของตัวนิ่ม เป็นสิ่งจำเป็นสำหรับไวรัสจากค้างคาวข้ามมาสู่มนุษย์

      งานวิจัยของพวกเขาชี้ให้เห็นว่าเชื้อ SARS-CoV-2 มีแนวโน้มที่จะพัฒนาความสามารถในการเพิ่มจำนวนในระบบทางเดินหายใจส่วนบนของทั้งมนุษย์และตัวนิ่ม

       ครับ สรุปว่า ยังไม่มีความชัดเจนในการแพร่กระจายของเชื้อมาสู่มนุษย์ได้อย่างไร แต่ที่แน่ ๆ คือ เชื้อนี้มีวิวัฒนาการมาจากเชื้อ coronavirus สายพันธุ์ RaTG13 ซึ่งถูกสุ่มตัวอย่างมาจาก Rhinolophus affinis หรือค้างคาวมงกุฎเทาแดง (ซื่อไทย) หรือ horseshoe bat (ชื่ออังกฤษ)

       อ่านเพิ่มเติมได้ที่ https://www.gla.ac.uk/news/headline_732781_en.html