ประมงชายฝั่งพื้นบ้าน ที่มีปู กุ้ง กั้ง ปลาเต็มลำเรือ กำลังเข้าเทียบท่า เป็นภาพชินตาของผู้คนที่มาท่องเที่ยว “วิสาหกิจ ชุมชนท่องเที่ยวบ้านธรรมชาติล่าง จ.ตราด” จุดนี้ถือเป็นไฮไลท์ของ “ฐานรักสุขภาพ” ที่จะได้ลิ้มลอง “อาหารเป็นยา” เทรนด์ผู้บริโภคยุคใหม่กับอาหารเพื่อสุขภาพที่มีสมุนไพรเป็นองค์ประกอบ และยังมีอาหารทะเลสดๆราคาชุมชน กับเมนูพื้นบ้านที่ต้องมาทานที่นี่เท่านั้น แถมยังได้ผ่อนคลายกับสมุนไพร 10 ชนิด ที่ล้วนมีสรรพคุณบำรุงร่างกาย ผิวพรรณ
จากนั้นไปกันต่อที่ “ฐานรักโลก” ชวนผู้มาเยือนได้ร่วมกันรักโลก ด้วยกิจกรรมเรียนรู้การจัดการขยะ ทำอิฐบล็อคทางเดิน กระถางต้นไม้จากขยะ พร้อมเพนท์ลายเป็นของที่ระลึกติดไม้ติดมือกลับไปด้วย ส่วน “ฐานรักดิน” ทุกคนจะได้ทำความรู้จักกับ “น้องไส้เดือน” ผู้ช่วยทำให้ปุ๋ยมีคุณภาพสูง ทำให้ “ปุ๋ยอินทรีย์นาโน” ได้รับการขึ้นทะเบียนสินค้า OTOP ใครๆได้ใช้ก็ต้องบอกว่านี่แหละของดีจังหวัดตราด และจบทริปกับ “ฐานรักสิ่งแวดล้อม” สีสันต์ของพืชพรรณธรรมชาติ ที่ได้จาก “ป่าชุมชน ป่าสมุนไพร ป่าชายเลน” กลายเป็น “ผ้าสามป่า” ผลิตภัณฑ์ผ้าประจำพื้นถิ่นของ จ.ตราด ได้อย่างน่าชื่นชม ที่สำคัญยังได้ขยายความสำเร็จ ‘แหล่งเรียนรู้ผ้าสามป่า’ เป็นหลักสูตรการเรียนการสอนให้กับโรงเรียนวัดบางปิดล่าง กลายเป็นโรลโมเดลต่อยอดสู่โรงเรียนต่างๆใน จ.ตราด เป็นหลักสูตรฝึกอาชีพ เพื่อสร้างรายได้ให้เด็กๆและชุมชนต่อไป
“บ้านธรรมชาติล่าง” ต.คลองใหญ่ อ.แหลมงอบ จ.ตราด ชุมชนเล็กๆด้านหลังติดเขา ด้านหน้าติดทะเลอ่าวไทย วันนี้ กลายเป็นแลนมาร์คใหม่ของจ.ตราด จากความร่วมแรงร่วมใจของชาวชุมชน ที่ต้องการถ่ายทอดวิถีชีวิตชุมชน ภูมิปัญญาท้องถิ่น อาหารพื้นบ้าน และการสนับสนุนที่เข้มแข็งของเพื่อนแท้ อย่าง CPF ที่เข้าไปดำเนินกิจการโรงเพาะฟักลูกกุ้งภาคตะวันออก มานานกว่า 24 ปี จนกลายเป็นส่วนหนึ่งของชุมชน ที่ช่วยสร้างงาน สร้างอาชีพ ควบคู่กับการดูแลคุณภาพชีวิตและสร้างความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นให้กับชุมชน และมีแรงผลักดันสำคัญจากท่านผู้ว่าราชการจังหวัดตราด เกษตรจังหวัด เกษตรอำเภอ กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น อาสาสมัครพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมหมู่บ้าน (ทสม.)
ความมุ่งมั่นตั้งใจของผู้นำชุมชน และทุนทางธรรมชาติของบ้านธรรมชาติล่าง ทั้งอาชีพหลักอย่างการทำสวนผลไม้ วิถีประมงพื้นบ้าน และทะเลสวยกับชายหาดหินลาวา เกิดเป็นหาดทรายแดง รวมทั้งปะการังน้ำตื้นที่สมบูรณ์ เมื่อได้บริษัทเข้ามาผสานพลังกับชุมชน จึงเกิดเป็นเส้นทางการท่องเที่ยวบ้านธรรมชาติล่าง และผลักดันสู่ วิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยวบ้านธรรมชาติล่าง ต.คลองใหญ่ และยังต่อยอดเป็นเครือข่ายชุมชน บ้านธรรมชาติล่าง บ้านธรรมชาติบน และบ้านแหลมอวน เพื่อเชื่อม หาดทรายแดง หาดทรายดำ และหญ้าทะเล กลายเป็นเส้นทางท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ ในเร็ววันนี้
ด้วยพลัง 3 วัย “วัยเก๋า วัยรุ่น และวัยเด็ก” ที่ CPF ช่วยดึงศักยภาพของแต่ละวัย จนสามารถสร้างบุคลากรเป็นมัคคุเทศก์ ได้ มากกว่า 20 ชีวิต ที่รับหน้าที่นำเที่ยวและถ่ายทอดวิถีชุมชนได้อย่างคล่องแคล่ว พร้อมขยายความสำเร็จของชุมชนอย่างยั่งยืน ขณะเดียวกัน การผนึกกำลังกับ ‘กลุ่มประมงพื้นบ้าน’ ที่มีความเชี่ยวชาญ รับผิดชอบ “ฐานรักสุขภาพ” และต่อยอดสู่ ‘ธนาคารปูม้า’ เพื่อการอนุรักษ์พันธุ์ปู นับเป็นการสร้างความมั่นคงทางอาหารแก่ชุมชนอีกทางหนึ่ง
“วิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยวบ้านธรรมชาติล่าง จ.ตราด” คือภาพสะท้อนความสำเร็จของความร่วมมือ ร่วมคิด ร่วมทำ ของชุมชน ภาครัฐ และภาคเอกชน เพื่อให้ที่นี่กลายเป็น ‘ชุมชนแห่งรอยยิ้ม’ ที่เปิดรับนักท่องเที่ยว และพร้อมถ่ายทอดวิถีชุมชนแก่ทุกคน