ดลมนัส กาเจ

“การขึ้นรูปใบตอง ทำเป็นผลิตภัณฑ์สำหรับใส่อาหารแทนกล่องโฟรมนั้น ทางสนามบินสุโขทัยพร้อมที่จะรับซื้อนำไปใช้จำนวนหนึ่งเพื่อขยายไปยังสนามบินอื่นด้วย”

         ท่ามกลางกระแสการต่อต้านพลาสติกและกล่อมโฟมบรรจุดอาหาร ที่กำลังมาแรง เพราะทำลายสิ่งแวดล้อม  “ใบตอง” จากกล้วยตานีก็เป็นอีกหนึ่งทางที่สามารถใช้แทนได้ ประกอบกับใบตองกล้วยตานีราคาตกต่ำ ทำให้ “กลุ่มเกษตรกรแปลงใหญ่ใบตองคลองกระจง” ต.คลองกระจง อ.สวรรคโลก จ.สุโขทัย แหล่งใหญ่ผลิตใบตองสดของไทย สบช่องเตรียมแปรรูปใบตองกล้วยตานี ทำเป็นผลิตภัณฑ์สำหรับใส่อาหารแทนกล่องโฟม โดยมีสนามบินสุโขทัยอาสา หากผลิตได้ตามมาตรฐานยินดีที่สนับสนุนในฐานะลูกค้า เพื่อนำไปใช้เสริฟอาหารบนเครื่องบิน และกระจายไปใช้สนามบินอื่นของสายการบินกางกอก แอร์เวย์รวมแล้วกว่า 60 แห่ง

  ในระหว่างงวันที่ 27 กุมภาพันธ์ – 1 มีนาคม 2562 ที่ผ่านมา ทางกรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ และสภาเกษตรกรแห่งชาติ ยกทีมลงลุยพื้นที่ภาคเหนือตอนล่าง โดยเฉพาะที่ จ.สุโขทัย ไปพบปะหารือกับเกษตรกร เพื่อแนะโอกาสขยายตลาดสินค้าเกษตรไทยสู่ตลาดโลกด้วยเอฟทีเอ ภายใต้โครงการ “การเพิ่มศักยภาพเกษตรกรไทยพร้อมรุกตลาดโลก”   พร้อมจัดเสวนาเชิงปฏิบัติการเรื่อง “ช่องทางรวยของสินค้าเกษตรจากเอฟทีเอ” และ “ทำอย่างไรให้สินค้าเกษตรสู่ตลาดต่างประเทศ” ณ โรงแรมสุโขทัย เฮอริเทจ รีสอร์ท จังหวัดสุโขทัย ได้นำทีมดูกิจการ การผลิตใบตองกล้วยตานีของ“กลุ่มเกษตรกรแปลงใหญ่ใบตองคลองกระจง”ด้วย และพบว่าขณะที่กำลังจะแปรรูรูปทำเป็นภาชนะสำใส่่อาหารในรูปแบบของกระทง แทนกล่องโฟมที่หลายฝ่ายกำลังรณรงค์ให้เลิกใช้เนื่องจากทำลายสิ่งแวดล้อมด้วย

        นายประโคม ประจำวงศ์ ประธานกลุ่มเกษตรกรแปลงใหญ่ใบตองคลองกระจง บอกว่า ในพื้นที่ ต.คลองกระจง มีเกษตรกรปลูกกล้วยตานี เพื่อตัดใบตองขายมากว่า 100 ปีแล้ว แต่ที่ปลูกกันจริงราว 2014 มีพื้นที่ปลูกกว่า 8,000 ไร่ เนื่องจากตลาดมีความต้องการใบตองเพิ่มมากขึ้น ทั้งในตลาดกรุงเทพมหานคร และจังหวัดใกล้เคียง อาทิ ตลาดไทย ตลาดสี่มุมเมือง ตลากปากคลอง ตลาดผดุงกรุงเกษม  และยังส่งขายยังเขตจังภาคเหนือตอนบน อาทิ ลำปาง แพร่ และภาคอีสานที่ขอนแก่น  และอีกส่วนหนึ่งมีการส่งออกไปยังประเทศสหัฐอเมริกาด้วย โดยเฉพาะร้านอาหารไทย

      ปัจจุบันมีพื้นที่การปลูกกล้วยตานีเพื่อตัดใบตองขายทั้งจังหวัดสุโขทัย ราวกว่า 1 หมื่นไร่ มากที่สุดในพื้นที่ ต.คลองกระจง ที่เหลือจะกระจัดกระจายในเขต ต.บางยม ย่านยาว ปากน้ำ ท่าทอง อ.เมืองสุโขทัย สร้างรายได้ให้กับเกษตรกรนับพันล้านบาท โดยของสมาชิกกลุ่มเกษตรกรแปลงใหญ่ใบตองคลองกระจงกว่า  4,300 ไร่ โดยเกษตรกรปลูกกล้วยตานีตัดใบตองขายใช้พื้นที่ 1 ไร่ จะมีรายได้ปีละไม่น้อยกว่า 1 เหมื่นบาทถือว่าดีกว่าการทำนาอีก

      “การผลิตใบตองที่ ต.คลองกระจง  จะมีการตัดใบตองส่งขายทุกวัน เฉลี่ยวันละ 20-30 ตัน แต่จะคัดออกมาแบ่งเป็น 3 เกรด เกรดเอ เป็นใบค่อนข้างใหญ่ ไม่มีตำหนิ ก็จะส่งตลาดต่างประเทศ, เกรดบี จะป้อนตลาดค้าส่งในกรุงเทพฯ ส่วนเกรดซี จะป้อนตลาดภาคเหนือและอีสาน โดยราคารับซื้อใบตอวจะอยู่ที่ราคา กก.ละ 3-4 บาท  ส่วนตลาดต่างประเทศราคาจะสูงกว่าถึง 2 เท่าตัว” นายประโคม กล่าว

           ล่าสุดทางกลุ่มได้รับการสนับสนุนงบประมาณจากผู้ว่าราชการจังหวัดสุโขทัย เพื่อนำใบตองจากกล้วยตานมาแปรรูปทำเป็นผลิตภัณฑ์สำหรับใส่อาหารแทยโฟร์ม เช่น ทำเป็นกระทง แก้ว เป็นต้น (รายละเอียดตามในคลิป)

            ด้าน น.ส.นฤภร เข็มทอง เหรัญญิกกลุ่มเกษตรกรแปลงใหญ่ใบตองคลองกระจง บอกว่า ปีนี้ราคาใบตองถูกมาก จากเดิมเมื่อปี 2559 ราคาอยู่ที่มัดละ 60 บาท เหลือเพียงมัดละ 25 บาทหรือ กก.ละ5บาท ทำให้งเกษตรกรต้องประสบปัญหารายได้ไม่เพียงพอ เพราะต้นทุนค่าราคาน้ำมัน ราคาปุ๋ยเท่าเดิม แถมยังต้องเจอกับปัญหาภัยแล้งอีก ทางกลุ่มจึงมีแนวที่จะแปรรูปเพื่อเพิ่มมูลค่าและให้เกษตรกรอยู่ได้

         “เดิมทีคนจะใช้ใบตองสดใช้สำหรับงานบุญต่างๆ เช่นงานกฐิน งานผ้าป่า ใช้ห่อขนมบางอย่าง ส่วนโรงทานจะใช้โฟมในการใส่อาหารจึงทำให้เกิดปัญหาราคาใบตองตกต่ำ แต่การใช้โฟมนั้นตอนนี้คนเริ่มรณรงค์ให้เลิกใช้แล้ว  ทางเราจึงคิดที่ว่าจะใช้ใบตองมาใส่อาหารแทนถ้วยโฟม และแก้ว จากเดิมเราใช้วิธีการเย็บใบตองเป็นภาชนะด้วยแม็คและเข็มกลัด ทำเป็นกระทง” น.ส.นฤภร กล่าว

        เธอ บอกด้วยว่า หลังจากทางกลุ่มมีแนวคิดจะแปรรูปใบตอง ทำเป็นพาชนะใส่อาหาร โดยมีนายประโคม ได้ผลัดดันให้ร่วมโครงการนำร่องกับสภาเกษตรกรจังหวัดสุโขทัย เพื่อนำโครงการ ทำให้ได้รับความร่วมมือจากสภาเกษตรกรได้เป็นอย่างดี ล่าสุดเมื่อวันที่ 7 กุมภาพันธ์ 2562 ได้มีมีการประชุมร่วมระหว่างสนามบินสุโขทัยกับชาวบ้านที่ประสบปัญหาน้ำท่วมโดยนายไมตรี ไตรติลานันท์ ผวจ.สุโขทัยเป็นประธาน ทางกลุ่มจึงได้เสนอการนำใบตองมาขึ้นรูปเป็นภาชนะแทนโฟม โดยทางจังหวัดสนับสนุนงบประมาณให้ 5 แสนบาท

        ต่อมาทางสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.) เข้ามาเป็นที่ปรึกษาและให้ความรู้จากนั้นได้ทดลองสั่งเครื่องขึ้นรูปใบตองมาดำเนินการทดลองนำใบตองมาขึ้นรูปเป็นภาชนะจำนวน1เครื่อง ซึ่งการขึ้นรูปใบตอง ทำเป็นผลิตภัณฑ์สำหรับใส่อาหารแทนกล่องโฟรมนั้น ทางสนามบินสุโขทัยพร้อมที่จะรับซื้อนำไปใช้จำนวนหนึ่งเพื่อขยายไปยังสนามบินอื่นด้วย

       สำหรับกล้วยตานี ก็เป็นกล้วยป่าชนิดหนึ่ง ใบมีลักษณะสวย มันเงา ขนาดใบยาว กว้างและเหนียว ไม่ฉีกขาดง่าย จึงนิยมนำไปใช้ในหลายรูปแบบ ส่วนหัวปลี หยวก และผลอ่อนก็นำมาประกอบอาหารทำเป็นแกงได้หลายอย่าง

       ส่วนกล้วยตานีที่ใช้ตัดใบได้จะมี 3 ชนิด คือ กล้วยตานีป่า กล้วยตานีหินและกล้วยตานีหม้อ แต่ชนิดที่นิยมปลูกกันมากจะเป็นกล้วยตานีหม้อเพราะทนต่อสภาพแวดล้อมต่างๆ หาอาหารเก่ง สามารถเก็บน้ำได้มากถึง 3-5 ลิตร จุดเด่นของใบตองคือ ใบมีขนาดใหญ่และหนา ใบเหนียว ไม่แตกง่าย มีกลิ่นหอมถ้าถูกความร้อนไม่ทำให้รสชาติอาหารเปลี่ยนนั่นเอง