โดย…ดร.นิพนธ์ เอี่ยมสุภาษิต

ย้อนไป เมื่อวันที่ 23 มีนาคม พ.ศ. 2566 สหราชอาณาจักรได้ผ่านกฎหมายเทคโนโลยีพันธุกรรม (การปรับปรุงพันธุ์ที่แม่นยำ) หรือ Genetic Technology (Precision Breeding) Bill  เพื่อรักษาความมั่นคงทางอาหารของเกาะอังกฤษ กฎหมายนี้จะช่วยให้เกษตรกรอังกฤษ สามารถปลูกพืชที่ทนโรคและทนแล้ง ลดการใช้สารป้องกันกำจัดแมลงศัตรูและปุ๋ย และปรับปรุงพันธุ์พันธุ์สัตว์ที่สามารถต้านทานโรคบางชนิดได้ ซึ่งเป็นกฎหมายที่มาพร้อมกับกรอบการกำกับดูแลที่เข้มงวดเพื่อปกป้องสวัสดิภาพของสัตว์ กระบวนการอนุญาตตามหลักวิทยาศาสตร์สำหรับผลิตภัณฑ์อาหารและอาหารสัตว์ ที่พัฒนาโดยการปรับปรุงพันธุ์อย่างแม่นยำ รวมทั้งระบบการแจ้งเตือนสำหรับสิ่งมีชีวิตที่แก้ไขยีน

จากการสำรวจในเดือนเมษายน พ.ศ. 2565 โดยมูลนิธิอาหาร (Food Foundation) ประมาณร้อยละ 15.5 ของครัวเรือนในสหราชอาณาจักรจัดอยู่ในกลุ่มที่ไม่มีความมั่นคงทางอาหาร ซึ่งราคาอาหารที่สูงขึ้นทั่วโลกเป็นผลมาจากต้นทุนการผลิตสูงและการสูญเสียผลผลิตเนื่องจากแมลงศัตรูและโรคพืช และสภาพอากาศที่รุนแรง ดังนั้น การออกกฎหมาย เช่น พระราชบัญญัติการปรับปรุงพันธุ์ที่แม่นยำ จึงเป็นทางออกที่ทันท่วงทีสำหรับการต่อสู้กับความไม่มั่นคงทางอาหาร

การปรับปรุงพันธุ์ที่แม่นยำช่วยให้มีการเปลี่ยนแปลงทางพันธุกรรมในพืชปลูกหรือปศุสัตว์ เพื่อสร้างลักษณะที่เป็นประโยชน์ที่ใช้เวลาในการพัฒนาสั้นกว่ากระบวนการปรับปรุงพันธุ์แบบดั้งเดิม และแตกต่างจากการดัดแปลงพันธุกรรมซึ่งใช้ยีนจากชนิดพันธุ์อื่น การปรับปรุงพันธุ์ที่แม่นยำนั้นจะเกี่ยวข้องกับการแก้ไขพันธุกรรมของรหัสพันธุกรรมของสิ่งมีชีวิตเพื่อสร้างลักษณะที่ต้องการ กฎหมายใหม่นี้จะช่วยพัฒนาระบบอาหารที่ยืดหยุ่นได้ และรับรองการเข้าถึงอาหารที่ดีขึ้นสำหรับผู้บริโภค เนื่องจากผลผลิตที่ได้จะตอบสนองความต้องการของตลาด

การปรับปรุงพันธุ์ที่แม่นยำมีความสำคัญในบริบทปัจจุบัน เนื่องเพราะทั่วโลก มีการพึ่งพาสารป้องกันกำจัดแมลงศัตรูมากเกินไปในการผลิตอาหาร ซึ่งส่งผลเสียต่อความหลากหลายทางชีวภาพ สุขภาพของดิน และเพิ่มความต้องการในการใช้ปุ๋ยมากขึ้น วงจรการผลิตเช่นนี้ไม่มีความยั่งยืน เนื่องจากไม่ได้รับประกันว่าจะได้ผลผลิตที่ต้องการ European Sustainable Agriculture through Genome Editing (EU-SAGE) แสดงให้เห็นว่า การแก้ไขจีโนมกำลังถูกใช้เพื่อปรับเปลี่ยนดีเอ็นเอในพืชต่าง ๆ รวมถึง ข้าว บาร์เลย์ ข้าวสาลี ข้าวโพด มะเขือเทศ ข้าว มันฝรั่ง ถั่วเหลือง และคาโนลา และในแอฟริกา นักวิทยาศาสตร์หลายคนเป็นผู้นำในการใช้เทคโนโลยีการแก้ไขยีน เพื่อแก้ปัญหาการผลิตพืชอาหารหลัก เช่น กล้วยและข้าวฟ่าง

การผ่านกฎหมายการปรับปรุงพันธุ์ที่แม่นยำในสหราชอาณาจักร เป็นความพยายามร่วมกันของนักวิทยาศาสตร์ สถาบันวิทยาศาสตร์ และกรมสิ่งแวดล้อม อาหาร และกิจการชนบท (Department for Environment, Food, and Rural Affairs – Defra) Dr Penny Hundleby นักวิทยาศาสตร์อาวุโสในกลุ่ม Crop Transformation ที่ John Innes Centre กล่าวว่า “การผ่านร่างกฎหมายเป็นก้าวย่างในเชิงบวกสำหรับการวิจัยและนวัตกรรม และจะทำให้แนวทางการกำกับดูแลของอังกฤษสอดคล้องกับประเทศอื่น ๆ เราใช้เทคนิคการปรับปรุงพันธุ์ที่แม่นยำในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา เป็นเครื่องมือในการวิจัยเพื่อเพิ่มพูนความเข้าใจของเราเกี่ยวกับพืช โดยพิจารณาว่ายีนใดส่งเสริมลักษณะดังกล่าว” และ “พระราชบัญญัติฉบับใหม่นี้หมายความว่าเราจะเริ่มเห็นผลการวิจัยของเราที่ใช้เพื่อพัฒนาพืชผลและอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการมากขึ้น”

ศาสตราจารย์ Neill Hall แห่ง Earlham Institute กล่าวว่า การปรับปรุงพันธุ์ที่แม่นยำจะช่วยสนับสนุนการผลิตพืชปลูกอย่างยั่งยืน ด้วยการปรับปรุงทางด้านโภชนาการ ในขณะที่ลดอันตรายต่อสิ่งแวดล้อมให้น้อยที่สุด

ศาสตราจารย์ Giles Oldroyd ผู้อำนวยการศูนย์วิทยาศาสตร์พืชแห่งมหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ กล่าวว่า “กฎหมายฉบับนี้เป็นการพัฒนาที่สำคัญซึ่งเปิดโอกาสใหม่สำหรับวิทยาศาสตร์และนวัตกรรม เพื่อเปลี่ยนก้าวของการวิจัยและพัฒนาการเกษตร สหราชอาณาจักรและประเทศต่าง ๆ กำลังแข่งขันกันในระบบอาหารที่ทนทานต่อสภาพอากาศ และการปรับปรุงพันธุ์แบบดั้งเดิมเพียงอย่างเดียวไม่สามารถรับมือกับความท้าทายที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วของสภาพการปลูกแบบใหม่ได้”

ศาสตราจารย์ Jane Langdale แห่งมหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ดกล่าวว่า กฎหมายฉบับนี้จะนำไปสู่การผลิตพืชอาหารที่แข็งแรงและดีต่อสุขภาพโดยมีปริมาณคาร์บอนฟุตพรินต์ต่ำ

ในขณะที่เรายินดีกับกฎหมายการปรับปรุงพันธุ์ที่แม่นยำ นักวิทยาศาสตร์ต้องให้ความรู้และการศึกษา เพื่อให้แน่ใจว่าประชาชนได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง มิฉะนั้น ข้อมูลที่ผิดและการบิดเบือนข้อมูลในการแก้ไขยีนจะขัดขวางเทคโนโลยีที่มีศักยภาพมหาศาลในการเปลี่ยนแปลงการผลิตอาหาร

ครับ เป็นที่น่ายินดีกับการผ่านกฎหมายเทคโนโลยีพันธุกรรม (การปรับปรุงพันธุ์ที่แม่นยำ) ของสหราชอณาจักร แต่สำหรับประเทศไทยคงต้องรอกันอีกนาน

อ่านเพิ่มเติมได้ที่ https://allianceforscience.org/blog/2023/07/united-kingdoms-precision-breeding-law-unlocks-key-technologies-to-improve-food-security/