โดย…ดร.นิพนธ์ เอี่ยมสุภาษิต

เกือบทุกประเทศมองว่าระบบเกษตรกรรมเป็นสิ่งที่ต้องพิจารณาในเบื้องต้น สำหรับการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (ร้อยละ 94) และการบรรเทาผลกระทบ (ร้อยละ 91) ในการมีส่วนร่วมในการตัดสินใจระดับชาติ (Nationally Determined Contributions – NDC) การค้นพบนี้เป็นไปตามการวิเคราะห์ล่าสุดขององค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ (Food and Agriculture Organization of the United Nations – FAO) ซึ่ง NDC จะเป็น แผนปฏิบัติการด้านสภาพภูมิอากาศระดับชาติ และ เป็นเครื่องมือหลักในการบรรลุเป้าหมายของข้อตกลงปารีส

ระบบอาหารเกษตรจากการวิเคราะห์ของ FAO เพื่อการมีส่วนร่วมในการตัดสินใจระดับประเทศ เริ่มจากการวิเคราะห์ของทุกประเทศทั่วโลกเรียกร้องให้มีความสนใจอย่างเร่งด่วนของผู้กำหนดนโยบาย เพื่อแก้ไขวิกฤตสภาพภูมิอากาศและให้ความสำคัญกับการแก้ปัญหาด้านอาหารเกษตรเป็นลำดับความสำคัญหลัก ซึ่งการวิเคราะห์ได้ให้ข้อมูลสำคัญที่สามารถชี้แนะประเทศต่าง ๆ ในการปรับปรุงแผนงานและดำเนินการเพื่อเชื่อมช่องว่างในการบรรเทาผลกระทบ การปรับตัว และการเงินด้านสภาพภูมิอากาศภายใต้ระบบอาหารเกษตร โดยนำเสนอภาพรวมของความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับสภาพภูมิอากาศที่สำคัญ และ จุดที่มีก๊าซเรือนกระจก รวมทั้งสังเคราะห์กลยุทธ์การปรับตัวและการบรรเทาผลกระทบที่สำคัญ

ข้อค้นพบที่สำคัญของการวิเคราะห์ ได้แก่:

• ความไม่มั่นคงทางอาหารและการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ เป็นความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับสภาพภูมิอากาศที่มีการรายงานบ่อยที่สุด โดยปรากฏในร้อยละ 88 ของ NDC ความเสี่ยงเหล่านี้จะคุกคามและบ่อนทำลายการพัฒนาที่ยั่งยืนที่ได้มาอย่างยากลำบาก ซึ่งจะมีความรุนแรงอย่างยิ่งในภูมิภาคแอฟริกาใต้สะฮารา
• ประมาณสองในสามของทุกประเทศ รายงานผลกระทบและความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับสภาพภูมิอากาศสำหรับระบบที่เน้นพืชผลใน NDCs ของตน ในขณะที่ประมาณครึ่งหนึ่งรายงานเกี่ยวกับปศุสัตว์ ป่าไม้ มหาสมุทร รวมถึงระบบประมงและการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำตามชายฝั่ง
• ประเทศพัฒนาน้อยที่สุดและประเทศที่มีรายได้น้อย รายงานความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับสภาพภูมิอากาศในอัตราที่สูงกว่าค่าเฉลี่ยทั่วโลก โดยเฉพาะอย่างยิ่งความเสี่ยงต่อระบบการเกษตรและความมั่นคงด้านอาหาร การดำรงชีวิต ความยากจน และความไม่เท่าเทียมกัน
• ความไม่เท่าเทียมกันภายในระบบอาหารเกษตร ยังคงเป็นอุปสรรคสำคัญใน NDC การจัดการกับความยากจนและความไม่เท่าเทียมได้รับการยอมรับมากขึ้นว่าเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการปรับตัวและการเปลี่ยนแปลงอย่างยุติธรรม แต่ NDCs มีเพียงเศษเสี้ยวเท่านั้นที่กำหนดเป้าหมายไปที่ความเปราะบาง ความเสี่ยง และขีดความสามารถเฉพาะของกลุ่มประชากรอาหารเกษตรกลุ่มต่าง ๆ

FAO ยังเน้นย้ำด้วยว่า หากไม่ให้ความสำคัญกับช่องว่างทางเศรษฐกิจและสังคมเหล่านี้มากขึ้น ระบบอาหารเกษตรก็มีความเสี่ยงที่จะปล่อยให้กลุ่มชายขอบส่วนใหญ่เผชิญกับผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศมากยิ่งขึ้น

อ่านเพิ่มเติมได้ที่ https://www.fao.org/newsroom/detail/cop29–new-fao-analysis-maps-nationally-determined-contributions–identifies-opportunities–gaps-and-risks-related-to-agrifood-climate-solutions/en