กรมส่งเสริมการเกษตรเดินหน้าพัฒนาและส่งเสริมการใช้ “ฐานข้อมูลแปลงเกษตรดิจิทัล Geoplots” อย่างต่อเนื่อง เพื่อยกระดับศักยภาพการแข่งขันของภาคเกษตรไทยในตลาดโลก โดยเฉพาะการเตรียมความพร้อมต่อการบังคับใช้ระเบียบสินค้าที่ปลอดจากการทำลายป่า (EUDR) ของสหภาพยุโรป
นายพีรพันธ์ คอทอง อธิบดีกรมส่งเสริมการเกษตร เปิดเผยว่า กรมส่งเสริมการเกษตรได้มีการพัฒนาและส่งเสริมการใช้ “ฐานข้อมูลแปลงเกษตรดิจิทัล Geoplots” หรือระบบวาดผังแปลงเกษตรกรรมดิจิทัลมาอย่างต่อเนื่อง ปัจจุบันได้พัฒนาระบบวาดผังแปลงเกษตรกรรมดิจิทัล Geoplots ทั้งในรูปแบบเว็บแอปพลิเคชันและโมบายแอปพลิเคชัน เพื่อใช้เป็นเครื่องมืออำนวยความสะดวกในการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่และให้บริการแก่เกษตรกรที่สะดวกรวดเร็วยิ่งขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการขึ้นทะเบียนและปรับปรุงทะเบียนเกษตรกร ซึ่งจะมีการตรวจสอบข้อมูลที่เกษตรกรแจ้งว่าทับซ้อนกับเกษตรกรรายอื่นหรือไม่
พีรพันธ์ คอทอง
ทั้งนี้เมื่อมีการวาดผังแปลงเกษตรกรรมฯ จาก Geoplots ระบบจะตรวจสอบ ดังนี้ 1. ผังแปลงฯที่วาดนั้น อยู่ในตำบลเดียวกับที่ตั้งแปลงที่แจ้งขึ้นทะเบียนหรือไม่ 2. ขนาดของพื้นที่วาดกับขนาดของพื้นที่แจ้งขึ้นทะเบียนจะต้องต่างกันไม่เกิน +-10% 3. ตรวจสอบการทับซ้อนกับแปลงข้างเคียง 4. ตรวจสอบว่าในช่วงวันปลูก ถึงวันเก็บเกี่ยวที่เกษตรกรแจ้งนั้น มีเกษตรกรรายอื่นใช้พื้นที่บริเวณเดียวกันหรือไม่ 5. เชื่อมโยงข้อมูลเพื่อติดตามสถานการณ์การเพาะปลูกพืชเศรษฐกิจ ด้วย Map API (Application Programming Interface) ภายใต้ความร่วมมือกับสำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (องค์การมหาชน)
ที่สำคัญ Geoplots ได้มีการเชื่อมโยงข้อมูลเอกสารสิทธิ์ประเภทโฉนด/น.ส.4 จากกรมที่ดิน แบบ Real-time เพื่อตรวจสอบตำแหน่งที่ตั้งแปลงที่วาดกับรูปแปลงของกรมที่ดินด้วย ซึ่งการวาดผังแปลงฯ จะช่วยลดระยะเวลาดำเนินงานการตรวจสอบพื้นที่ในการขึ้นทะเบียนและปรับปรุงทะเบียนเกษตรกร ส่งผลให้ข้อมูลมีความถูกต้อง น่าเชื่อถือ และตรวจสอบได้
ปัจจุบัน Geoplots เป็นการสร้างข้อมูลเชิงพื้นที่ที่แม่นยำ ด้วยการระบุพิกัดและขอบเขตของแปลงเพาะปลูกอย่างชัดเจน ทำให้ภาครัฐสามารถวางแผนและช่วยเหลือเกษตรกรได้อย่างตรงจุด นอกจากนี้ ข้อมูลจาก Geoplots ยังเป็นหัวใจสำคัญของการตรวจสอบย้อนกลับ (Traceability) ซึ่งทำให้ผู้บริโภคและผู้นำเข้ามั่นใจได้ว่าสินค้าเกษตรมาจากแหล่งผลิตที่ยั่งยืนและถูกกฎหมาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับ 7 ชนิดสินค้า ภายใต้ EUDR ที่กรมส่งเสริมการเกษตรมีฐานข้อมูล ได้แก่ ยางพารา, ปาล์มน้ำมัน, กาแฟ, โกโก้, ถั่วเหลือง, โค และไม้ ซึ่งสินค้าเหล่านี้จะต้องสามารถตรวจสอบย้อนกลับไปยังแหล่งผลิตได้ และต้องเป็นสินค้าที่ปลอดจากการตัดไม้ทำลายป่า
อธิบดีกรมส่งเสริมการเกษตร กล่าวเพิ่มเติมว่า ขณะนี้เร่งผลักดันให้มีการใช้ Geoplots เพื่อจัดทำผังแปลงเพาะปลูกในรูปแบบดิจิทัลได้อย่างแม่นยำ ทำให้สามารถรวบรวมข้อมูลเชิงพื้นที่ได้อย่างเป็นระบบ ตั้งแต่ข้อมูลเกษตรกร พืชที่ปลูก ไปจนถึงประวัติการเพาะปลูก ทำให้สินค้าเกษตรไทยสามารถเชื่อมโยงจากโรงงานแปรรูปย้อนกลับไปถึงแปลงเพาะปลูกที่เป็นแหล่งกำเนิดได้
สำหรับความคืบหน้าการดำเนินการได้จัดทำผังแปลงเกษตรกรรมดิจิทัลผู้ปลูกพืช ภายใต้ EUDR เฉพาะปาล์มน้ำมัน โกโก้ กาแฟ ถั่วเหลือง ดำเนินการแล้วรวม 232,834 แปลง เนื้อที่ 1,759,647.73 ไร่ ทั่วประเทศ และคาดว่าจะดำเนินการครอบคลุมเป้าหมายทั้งหมดที่ขึ้นทะเบียนเกษตรกร จำนวน 444,837 แปลง เนื้อที่ 3,367,147.43 ไร่ ภายในเดือนกันยายน 2568 ซึ่งจะส่งผลให้ภาคเกษตรไทยมีฐานข้อมูลที่แม่นยำและพร้อมสำหรับการแข่งขันในตลาดโลกอย่างแท้จริง ซึ่งการใช้ Geoplots ไม่เพียงแต่ช่วยให้เกษตรกรไทยสามารถส่งออกสินค้าไปยังตลาดที่มีมาตรฐานสูงอย่างสหภาพยุโรปได้เท่านั้น แต่ยังเป็นก้าวสำคัญในการยกระดับคุณภาพและมาตรฐานการเกษตรของประเทศให้ทัดเทียมกับสากลอีกด้วย